“Het ene zwart is niet het andere zwart.”

Ado Hamelryck (°1941) neemt ons in dit pakket met twee werken mee naar zijn onderzoek binnen het zwart universum. Ondanks zijn schijnbaar monochrome aanpak, ontdekken we veel lichtvariaties in zijn werk die zorgen voor kleurnuanceringen. Het oppervlak van deze werken is ruw en oneffen door zijn gebruik van hout, polystyreen (piepschuim), voegpasta, bordverf, … Dit zorgt voor veel schakeringen en contrasten in een geordende chaos.
Dezelfde gevoeligheid voor structuur tracht Urbain Mulkers (1945 – 2002) weer te geven in zijn schilderij  ‘Vlechtwerk’. De gevlochten constructie wordt nauwkeurig en waarheidsgetrouw met behulp van acrylverf weergegeven.

Het werk van Vincent Van Den Meersch (1912 – 1996), getuigt ook van onderzoek naar de intensiteit en transparantie van kleuren met behulp van basisvormen die herhaald worden en mekaar overlappen.

Van Den Meersch stond mee aan de wieg van de dagschool voor kunstonderwijs die in 1955 te Hasselt werd opgericht. Hamelryck is ere-docent aan het Stedelijk Hoger Instituut voor Visuele Communicatie en Vormgeving te Genk , nu onderdeel van LUCA School of Arts. Alle drie de kunstenaars zijn lid van de Limburgse School (1973), een kunstenaarsvereniging die vernieuwing nastreefde.

Deze drie kunstenaars droegen in de tweede helft van de 20^e eeuw bij tot een intensieve vernieuwende creatieve sfeer in Limburg, waarin artistieke grenzen worden verlegd zonder dramatiek. Ze delen, ieder vanuit hun eigen expressieve activiteit, de zoektocht naar zuivere beelden.

Geen van deze vier werken beeldt de concrete werkelijkheid uit. Zelfs het geschilderde vlechtwerk van Mulkers neemt het nuchtere karakter aan van een abstracte vormgeving, zoals bij de andere drie werken.

In dit kunstpakket blijken de kunstenaars allemaal gedreven door de studie naar het weergeven van een waarachtige stofsuggestie. Daar waar vroeger in de kunstgeschiedenis studies en schetsen tot het voorbereidende werk behoorden, zien we in deze hedendaagse kunst dat dit net onderdeel wordt van het kunstwerk als eindproduct.

Jacques Charlier (°1939) geeft de vezels weer van een tapijt op een voorgeschilderd canvas. Op deze manier geeft hij met zekere ironie een andere invulling aan het concept “wandtapijt.”

Hugo Duchateau (°1938) speelt in zijn kleurenstudie met voor- en achterplan in het beeldvlak: het contrast tussen de vage omtreklijnen van een grote kleurmassa enerzijds en de heldere scherp weergegeven kleine rechthoekjes anderzijds, laten ons in het ongewisse wat achtergrond en wat voorgrond is.

De tekening van een installatie die onder spanning staat en elk ogenblik lijkt te kunnen terugveren, maar hiervoor de ruimte niet krijgt, maakte Paul Gees (°1949) met een variatie van verschillende technieken.  Het stalen frame van zijn muursculptuur zorgt voor een donkere achtergrond waartegen het drama tussen stenen en houten balkjes plaatsvindt. De veerkracht van het hout wordt samengebald door de massa van de stenen.

Het spel tussen voor- en achtergrond komt ook tot uiting in het schilderij van Urbain Mulkers (1945- 2002). De lichtreflectie en schaduwpartijen waar de linten afwisselend onder mekaar verdwijnen benadrukken het 3D-effect in het vlechtwerk.

Zijn zeefdruk draait hier ons verwachtingspatroon om: Mulkers maakt van het versierde kader het kunstwerk dat naar voren springt. Het beeldvlak in het midden blijft een vacuüm en deint naar de achtergrond.

In het fotografisch werk van Jan Yoors (1922 – 1977) staan de donkere silhouetten op de voorgrond in contrast met het licht in de achtergrond. De lijnen en diagonalen van de schuiftrompetten en de ellebogen fungeren als vluchtlijnen waarvan het vluchtpunt zich buiten het beeldveld bevindt.

Waar vangt kunst aan? Waar begint of stopt een object met het zijn van kunst?

Vincent Van Den Meersch (1912 – 1996) analyseert en ontmantelt de landschappelijke omgeving in verschillende geometrische figuren. De ene keer doet hij dit vanuit vogelperspectief, de andere keer vanuit kikkerperspectief. Het spel van licht- en schaduwwerking zorgt voor een sterkere diepte-illusie van de verschillende architecturale componenten.

Bij Hugo Duchateau (°1938) ervaren we de bijna fysieke gewaarwording van de transparante gelaagdheid van naar beneden druipende verf. Duchateau grijpt hier als kunstenaar niet in, hij laat het druipen gebeuren. Voor Duchateau is dit een actief bewustzijnsproces, een stilstaan en bezinnen bij wat verf is en wat het toeval ermee doet.

In “Schilderij blauwe zee” (1973) zorgen de kleur- en lichtverglijdingen voor deining van het water. Hoewel de titel van dit werk suggereert dat het een nabootsing van de werkelijkheid is, namelijk het wateroppervlak van de zee, pleit Urbain Mulkers (1945 – 2002) ervoor dat een kunstwerk het recht heeft om zichzelf voor te stellen, zonder referentie naar de werkelijkheid. Mulkers benadrukt met zijn blauwe zee-structuur de “onaantastbaarheid” van de weergave van diepte.

Ook bij de schaal van Piet Stockmans (°1940) zien we hoe de diepte van de schaal wordt benadrukt door de gekleurde bodem.

Jacques Charlier (°1939) tenslotte, beeldt in 4 zeefdrukken de flamboyante PS politicus Michel Daerden af, die in 2012 overleed. (2006) Een ware 60’s revelatie in typische Warhol-stijl die humor en ironie toevoegt aan deze reeks werken.

Jacques Charlier (°1939) stelt de waarneming van een beeld en de originaliteit van het kunstwerk in vraag. Zo legt het beeld dat we zien in zijn werk “Libérer Mélusine” (2001) de nadruk op een schijnvertoning zoals we ook in reclamebeelden tegenkomen. De techniek van de metaalfotografie draagt bij tot de dramatische enscenering van het decor. Ondanks de warme kleuren en sprookjesachtige figuur komt de vormgeving, belichting en drapering dramatisch, hard en afstandelijk over.

Hugo Duchateau (°1938) zoekt de enscenering van het schilderspaneel zelf in plaats van de voorstelling waarvoor het de drager zou zijn. De bruine kleur dient als decor voor een reeks verticale strepen die dienen als afspanning of afbakening van wat het beeld zou kunnen worden.

Voor Ado Hamelryck (°1941) is de kleur zwart de oorsprong van de creatieve handeling. Bordverf en grafietstift zijn in vele repetitieve handelingen aangebracht op het hout. Zo gaat de aandacht naar de verschillende reliëfstructuren en korrelgroottes van het oppervlak. De wisselende lichtweerkaatsingen zorgen voor een variatie aan effecten in de stofkwaliteit van het kunstoppervlak.

De techniek van de zeefdruk bij Urbain Mulkers (1945-2002) doet dit korrelig effect net teniet. Zijn abstracte voorstelling van een ineengevouwen drapering in zwart en wit creëert het effect van een onaantastbaar cadeautje.

Piet Stockmans (°1940) stelt zijn kleitabletten (2009) voor als een opeenstapeling van luchtige laagjes over mekaar heen. Die luchtigheid staat in contrast met de hardheid van het porselein.

De sculptuur van Paul Gees (°1949) stelt dezelfde tegenstelling in vraag: houdt de steen de houten zuil in bedwang, of dwingt het hout de steen op zijn plaats? De houten zuil wordt ontdubbeld en de steen vormt als het ware een soort van bekroning aan de bovenkant. Ook hier speelt de luchtigheid van de dynamiek van het hout in contrast met de hardheid van de steen.

Ondanks het belangrijke abstracte werk van Vincent Van Den Meersch (1912 – 1996), vinden we ook enkele figuratieve werken terug in zijn oeuvre, zoals dit bleek vrouwelijk naakt tegen een driekleurige achtergrond (1980). De anatomische vormgeving is vrij vereenvoudigd en de lijfelijkheid komt ook hier afgemeten en afstandelijk over.

Jacques Charlier (°1939) neemt de kunstwereld graag op de korrel. Mel Bochner en Ian Wilson zijn hedendaagse conceptuele kunstenaars die in New York leven en werken. In de conceptuele kunst is de idee belangrijker dan de uitvoering van het kunstobject. Voor deze kunstenaars ligt de creatie van kunst in het uitdenken ervan en erover praten. Hoe vertaal je de noodzaak aan het omzetten van een idee in een concreet materieel kunstobject?

Willy De Sauter (°1938) kiest voor de puurheid van warm koper dat de ruimte weerkaatst, waardoor het werk continu communiceert met de omgeving. Zo reflecteert het werk voortdurend de ideeën die aanwezig zijn.

De 10 zuilen van Ado Hamelryck (°1941) met tekens in grafietstift en bordverf op voegpasta aangebracht op hout, doen denken aan stenen tafelen die inscripties dragen om de ideeën van waarden en normen bekend te maken.

De 266 porseleinen plaatjes van Piet Stockmans (°1940), gekleefd op papier, tellen evenveel vaag getrokken blauwe vegen op elk plaatje. Elk tabletje staat op zichzelf, maar de kracht van de idee zit in de rangschikking van alle plaatjes samen.

Vincent Van Den Meersch (1912 – 1996) verlegt de focus van de idee naar het inzicht in de opbouw en structuur van vormen en kleurrijke rangschikkingen.

Tot slot is het concretiseren van een expressie in een kunstuiting voor Hugo Duchateau (°1938) een kwestie van verf en kleur de vrije loop te laten gaan in een spel van schijnbaar georganiseerde chaos.